Geçmişte Başlayıp Devam Eden Zaman / Present Perfect Continuous Tense

GİRİŞ:

Geçmişte başlamış fakat şuanda hala devam eden olayları anlatırken bu İngilizce zamanı kullanıyoruz. "On dakikadan beri, son zamanlarda, iki yıldan beri, geçen salıdan beri, üç gündür" gibi zaman ifade eden kelimelerle birlikte
kullanılmaktadır.Present Perfect ile benzer olmasına rağmen aralarındaki fark;Present Perfect Continuous biraz daha yakın geçmiş zamanı kasteder ve hala devam etmekte olan olayları anlatırken bu zaman kullanılır.
Present Perfect Continuous Tense'te iki yardımcı fiil bulunmaktadır. Bunlar;"have been, has been" yardımcı fiilleridir.

OLUMLU CÜMLE YAPISI:

Present Perfect Continuous Tense'te olumlu cümle; başta özne, özneden sonra yardımcı fiiller,daha sonra fiilin -ing almış hali en son olarakta nesne sıralamasına dayanarak kurulmaktadır.Açıklamamızı birde şematik halde görelim:





      She /He / It 3.şahıs zamirleri ile "has been"; I / You / We / They şahıs zamirleri ise "have      been" yardımcı fiillerini kullanmaya dikkat edelim.

Örnekler;

  I have been waiting here.
       yardımcı fiiller
(Burada bekliyordum, (beklemeye daha önce başlamış ve hala beklemeye devam ediyor.)
 
  She has been working in this company.
          yardımcı fiiller
(O bu şirkette çalışıyor, (çalışmaya daha önceden başlamış ve hala devam ediyor.)

Ahmet has been studying his lessons.
    yardımcı fiiller
(Ahmet derslerine çalışıyor, (ders çalışmaya daha önceden başlamış ve hala devam etmekte.)


OLUMSUZ CÜMLE YAPISI:

Diğer zamanlarda olduğu gibi buradada olumsuz cümlede "not" olumsuzluk eki have yada has yardımcı fiilinden sonra gelmektedir. Yani;"have not been" ya da "has not been" şeklinde kullanılmaktadır.
Daha kısaltılmış biçimi ile "haven't been /hasn't been" şeklinde de yazabiliriz.Bu kuralımızın dışında fiile yine -ing takısı gelmektedir.




Örnekler;

I have not been watching TV.
y.fiiller ve olumsuzluk eki
(Televizyon izlemiyordum, (daha öncede izlememiş ve hala izlemiyor.))

She has not drinking beer.
             y.fiiler ve
         olumsuzluk eki
(O bira içmemiş, (daha öncede bira içmemiş hala içmiyor.))

They haven't been travelling.
        y.fiil ve olumsuzluk eki
(Onlar seyahat etmiyor, (daha öncede etmemiş şimdide etmiyor.))

He hasn't been playing game.
y.fiil ve olumsuzluk eki
(O oyun oynamıyor, (daha önceden de oynamıyordu şimdide oynamıyor.))

SORU CÜMLESİ:

Soru cümlelerinde en başa genel olarak birinci yardımcı fiil olan "Have yada Has" gelmektedir.Daha sonra özne, özneden sonra been ikinci yardımcı fiili,daha sonra fiilin -ing takısı almış hali en son ise Nesne gelmektedir.
Yada olumsuz birşey sorulacaksa "Haven't ya da Hasn't" yardımcı fiilleri en başa gelmektedir.Bundan başka; how long,What,Where, who gibi kalıplarını da kullanarak soru cümleleri elde edebiliriz.
Bu kalıplar soru cümlelerinde "have / has" yardımcı fiillerinin de önüne getirilir.










Örneğin;

Have you been going to school?
1.yrd.fiil    2.yrd.fiil
(Okula gidiyormuydun?)

Has she been sleeping in room?
1.yrd.fiil         2.yrd.fiil
(O odada uyuyormuydu?)

Haven't we been travelling to Ankara?
 1.yrd.fiil        2.yrd.fiil
(Biz Ankara'ya seyahat edtmiyormuyduk?)

     Cümlelerden de anlaşıldığı gibi bahsedilen olaylar belirli bir zaman diliminde önceden başlanmış fakat şu anda da devam etmektedir.


How long have you been staying in here?
Soru kalıbı       1.yrd.fiil      2.yrd.fiil
(Ne kadar süredir burada kalıyordun?)

Where has she been working?
Soru          1.yrd.             2.yrd.
Kalıbı          fiil                    fiil
(O nerede çalışıyordu?)

What have you been saying?
Soru       1.yrd.                  2.yrd.
Kalıbı      fiil                  fiil
(Sen ne söylüyordun?)

TİME EXPRESSİONS (ZAMAN BELİRTEÇLERİ):

Daha öncede söylediğimiz gibi Present Perfect Continuous Tense ile bazı zaman belirten ifadeler kullanılmaktadır. Bunlar; Since ve For zaman ifadeleridir.Since;Türkçe'de -den beri, for ise;-dır anlamlarına gelmektedir.
Since; yapılan işin başlamış olduğu zamanı belirtirken, for ise; ne kadar süredir yapıldığını göstermek için kullanılmaktadır. Şimdi bunları örneklerle gösterelim.

Örnekler;

Vahit has been working here since March.
(Vahit burada Mart ayından beri çalışmakta, (yapılan eylemin başlangıç tarihi olarak since zaman belirteci yardımı ile Mart ayı gösterilmiştir.))

Selma and Gürkan have been marrying since 2005.
(Selma ve Gürkan 2005 yılından beri evliler, (evlenme işinin başlangıç tarihi since zaman belirteci yardımı ile 2005 yılı gösterilmiş.))

You have been watching TV for two hours.
(Sen iki saattir televizyon izlemektesin, (Tv izleme işinin yapıldığı zaman dilimi for yardımı ile gösterilmiş.) )

Presedent has been talking for three hours.
(Başkan üç saattir konuşuyordu, (konuşma işinin olduğu zaman dilimi for yardımı ile gösterilmiş.) )

KULLANILDIĞI YERLER:

1- Geçmişte başlayıp şu ana kadar devam eden olayları anlatmak için belirli zaman ifadeleri ile birlikte kullanılır.

Örnek;

I have been waiting here for two hours.
  yardımcı fiilller                zaman belirteci
(İki saattir burada bekliyordum, (bekleme eylemi 2saat önce başlamış ve hala devam etmektedir.)

Ayşe has been working this company since 2005 .
             yardımcı fiiller                           zaman belirteci
(Ayşe 2005 yılından beridir bu şirkette çalışıyor, (çalışma eylemi 2005 yılında başlamış ve hala devam etmektedir.)

Mete has been sleeping since yesterday.
              yardımcı fiiller                zaman belirteci
(Mete dünden beri uyuyor, (uyuma fiili belirli bir zamanda başlamış ve hala devam etmektedir.)

2- Geçmişte başlayan ve hala devam eden olayın gelecekte de devam edeceğini belirtir.

Örnek;

Kemal has been  getting to school by bus this week.
     yardımcı fiiller
(Kemal okula bu hafta otobüsle gidiyor, (otobüsle gitme eylemi başlamış,şu anda da devam ediyor, gelecek günlerde de otobüsle gidilecektir.)

I have been going to disco this week.
  yardımcı fiiller
(Ben bu hafta diskoya gidiyorum, (diskoya gitme işi başlamış bugünde devam etmiş, verilen zaman içerisinde de devam edecektir.)

3- Zaman içerisinde tekrar eden olaylar için kullanılır.
Örnek;
They have been going this cafe for years.
    yardımcı fiil
(Onlar bu kafeye yıllardır gidiyorlardı, (kafeye gitme önceden de yapılmış, şimdide yapılıyor yani bir tekrarlama söz konusu.)

Selma is a good volleyball player. she has been playing it since she was 10.
(Selma iyi bir voleybol oyuncusudur. 10 yaşından beri oyunu oynamaktadır, (Geçmişte oyunu oynamış, şimdide oynuyor yani bir tekrarlama söz konusu.))