Edilgenlik / The passive
|
İngilizce ve Türkçe arasında ne kadar farklılıklar da olsa, benzerlikler de mevcuttur. Mesela, Edilgenlik (Passive) kullanımı, Türkçedekine çok benzerdir. Tanımı şöyledir: Öznenin yüklemde belirtilen eylemi yapan değil, eylemden etkilenen olduğu cümlelere edilgen cümle denir.
Örnek olarak "cam kırıldı" cümlesini ele alalım. Cümlenin yüklemi "kırıldı" kelimesi oluyor. "Cam" da, özne görevindedir. Mana olarak ise, özne aslında eylemi gerçekleştiren değildir. Sadece eylemden etkilenendir. |
| "The windowisbroken." |
| Şimdi etken bir cümle alıp edilgen hale getirelim. |
|
The girlwritesa book. |
| Bildiğimiz, geniş zamanlı bir cümle... Bu cümle bir özne "the girl", bir fiil "writes" ve bir nesneden "a book" oluşuyor. |
|
The girlwritesa book.
|
|
Yapmamız gerekenler:
Active cümlenin öznesi "by" preposition sözcüğünden sonra eklenir. Fiillerin passive hali "be+v3" şeklindedir. "Be" tense'e ve şahsa göre "am, is, are, was, were, will be, have been, had been" şekillerinde kullanılabilir. Tenselere göre passive uygulaması şöyledir |
|
|
|
"Present ve past continuous" dışındaki continuous tense lerde passive kullanımı çok nadirdir.
Modallar da "be + v-ed" formu ile passive yapılabilir. Konunun sonunda modalların passive yapılışını örneklerle inceleyeceğiz.
Passive kullanımın en çok başvurulduğu durum, eylemin, özneden daha önemli olduğu cümlelerdir. Bu sebeple de, çoğu zaman passive cümlelerde eylemi gerçekleştiren kişinin belirtilmesine gerek görülmez. |
|
This house was built in 1982.
Evi kimin inşa ettiğinin önemi yoktur.
Homer Simpson's car was made in Croatia. |
|
Özneyi sadece önemli olan durumlarda "by" ile beraber ekleriz. |
| Kaşağı was written by Ömer Seyfettin. |
| Ayrıca eylemi yapanın bilinmediği veya söylemek istenmediği durumlarda da passive tercih edilir. |
|
The money was stolen. The man was killed.
Scientists discovered a new method of treatment for cancer. A new method of treatment for cancer was discovered. |
|
Her cümle passive yapılamaz. Bazı fiiller nesne almadığı için, bu fiillerin kullanıldığı cümleleri passive hale çeviremeyiz. Böyle fiillere "intransitive verbs" (geçişsiz fiiller) denir. |
|
En sık karşılaştığımız intransitive verbs:
|
||||||||||||||||||||||||
|
I walked home. My dog died yesterday. The book fell down. |
| Bu cümlelerin passive yapılamadığını görebiliyoruz. Çünkü fiilin işaret ettiği bir nesne bulunmuyor. Fiil bir nesneyi işaret etmeli ki, o nesneyi özne olarak kullanıp, passive hale çevirebilelim. |
| Bazı fiiller, birden fazla nesne alabilirler. Böyle durumlarda, nesnelerden istediğimizi özne haline getirerek passive oluşturabiliriz. |
| Hesenthera letter. |
|
Örnek cümlemizde gördüğünüz gibi hem "her", hem de "a letter" nesne durumundadır. Bunlardan bir tanesi "direct object", diğeri ise "indirect object" olur. Çoğunlukla, indirect object, eylemin etkilediği şahıstır (cansız varlık değildir). "Kime" sorusunun cevabıdır. Cümle sıralamasında, indirect object genellikle direct object ten önce gelir. Yerlerini değiştirmek mümkündür. |
| He sent a letterto her. |
|
Gördüğünüz gibi, indirect object sonra yazılacak olursa, önüne "to" konmalıdır. Passive kullanımda da böyledir. Nadiren olsa da, "to" nun kaldırıldığına rastlarız. Buna "omit" yapmak (omission) denir. "Omission" uygulamaları daha sonra da karşımıza çıkacaktır.
Bu kurallar kafanızı hiç karıştırmasın. Kullandıkça ve günlük hayatta karşılaştıkça kulak dolgunluğu oluşur. Böylece, kuralı bilmeden doğru kullanımı öğrenmiş oluruz. Zaten böyle kuralları ana dili İngilizce olanlar bile pek bilmez.
Passive cümleyi, bu nesnelerden istediğimizi özne haline çevirerek kurabiliriz. Özne yaptığımız sözcük, diğer nesneden daha vurgulu olacaktır. Eğer "direct object" özne olacak ise, nesnenin (indirect object in) başına "to" getirmeyi unutmayalım. |
We tell her a story every night. She is told a story every night. A story is told to her every night.
My father read me a book last night. I was read a book last night. A book was read to me last night. |
| Olumsuz cümle veya soru cümlesi kurmak için, bildiğimiz kuralları uygularız. Ancak passive formda olumsuz cümleler ve soru cümleleri pek kullanılmaz. |
|
The bills haven't been paid yet. Have the bills been paid yet? Haven't the bills been paid yet? When will the bills be paid? |
| Passive cümlelerde "by + isim" ile işi yapanı belirtmeyebildiğimizi söylemiştik. Bu şekilde kurulmuş bir cümleyi active hale çevirmek için, mantıklı bir özne eklememiz gerekir. Genel olarak, belgesiz zamirlerden (someone, somebody, something gibi) yararlanabiliriz. |
|
The window was broken. Someone broke the window.
A tower is being built.
They are building a tower.
Burada "they" herhangi birileri manasında kullanılmıştır.
He was confused. Something confused him. |
Son Gelen Soru
been be fiili passive yapıda present perfect tense ile kullanıldığında been olur yani be fiilinin 3. halidir Cevabı ve devamı için tıklayın >>